Глава 1. Нявартыя паводзiны.

- Пажэрцi ахвота, - асцярожна заўважыў гном, з нудой назiраючы за некрамантам. Перанос дзiўнай выявай падзейнiчаў на чарадзея - ён маментальна згубiў усю сваю сур'ёзнасць, i ўжо пятую гадзiну хадзiў па беразе мора, тыкаючы ў пясок падабранай у прыбоi палкай.

- Арадзiл, - адклiкаўся некрамант, спынiўшыся на секунду. - Будзеш мяне клiкаць Арадзiл. А я нават буду адклiкацца, калi не забудуся.

- Гэта значыць гэтае не сапраўднае iмя?

- Вядома, - вядзьмак пацiснуў плечамi, нiбы гэта само сабой разумелася. - Калi ўжо вырашаеш заняцца вядзьмарствам сур'езна, першае, што робiш - хаваеш далей сваё сапраўднае iмя. - Некрамант летуценна ўсмiхнуўся. - Колькi цудоўных рэчаў можна стварыць, ведаючы сапраўднае iмя. Добра, годзе студзiцца - нам трэба ў найблiзкi горад. Калi лiчыць той бок, дзе сяло сонца, захадам, а тое, што налева ад яе - поўднем, то нам - на поўнач-усход.

- Пажэрцi ахвота, - маркотна буркнуў гном. Страўнiк, якi звык да багатай вячэры, адчайна ныў.

- Якiя жа вы, смяротныя, прымiтыўныя, - уздыхнуў Арадзiл. - Кайданы цела для вас нашмат всильнее сiлы духу. - Ён замоўк на хвiлiну. - Зрэшты, падобна, я i сам прагаладаўся. Трэба жа...

* * *

Упершыню з моманту пераносу жыццё пачало здабываць ружовае адценне - на сыты страўнiк нават халодны пясок i пранiзлiвы ветрык з мора здавалiся амаль нiштаватымi.

- Калi дадому?

Некрамант не адказаў, працягваючы задуменна церабiць у руках тое, што на густ выглядала мясам, але на выгляд было натуральным каменем.

- Арадзiл!

- А? - чарадзей ускiнуўся, вырываючыся з задуменнасцi.

- Калi дадому-то?

Вядзьмак пацiснуў плечамi.

- Нiчога не магу сказаць вызначанага. Гэта вызначана iншы мiр, са сваiмi законамi. Нiчога складаней бытавых чар тут не працуе - ды i тыя... - ён з размаху адправiў 'мясны камень' у мора. - Гэта павiнна было стаць курыцай.

- Больш падобна на цяляцiну. Вымачаную ў мецiнскам вiне i нацёртую часныком.

- Не еў, - адрэзаў некрамант. - Гэта павiнна было стаць курыцай! Калi ў такiх рэчах я не магу гарантаваць вынiку - што казаць аб больш складаных?

- Гэта значыць, мы пакуль затрымалiся тут, - змрочна склаў гном.

- Пакуль мне не атрымаецца зразумець, як уладкованы гэты мiр - так. Але не хвалюйся, цi наўрад на гэта сыдзе больш стагоддзя.

* * *

На заходзе наступнага дня вандроўцы вышлi на ўскраiну горада.

- Дзiўная архiтэктура, - гном падазрона воззрился на шматпавярховыя хаты, пакрытыя шматгадовым пластом бруду. - Такое адчуванне, што тут жывуць вельмi ўплывовыя свiннi.

- Чаму ты так вырашыў? - некрамант адкрыта атрымлiваў асалоду ад.

- Хаты-то вельмi нятанныя, а? Глядзi - па чатырох, па пяцi паверхаў! Плойму грошай каштуюць напэўна. Толькi вось недагледжаныя.

- А з чаго ты, мiлы сябар, узяў, што гэта наогул багаты раён?

- Ну, на трушчобы вызначана непадобна, - чмыхнуў Гарын.

- А гэта i ёсць - трушчобы. Мясцовыя трушчобы, разумееш?

Гном задумаўся.

- Не. Катэгарычна не разумею. Трушчоба - гэта халупы з накрадзеных дошак, але нiяк не камень. Ты глядзi, сцены якiя роўныя! - гном ткнуў пальцам у найблiзкую шматпавярхоўку. - Вiдавочна прафесiяналы спрацавалi. Нават у ратушы такога няма.

Чарадзей уздыхнуў.

- Ну, як ведаеш, пераконваць не жадаю. Хутка сам усё ўбачыш.

* * *

Начлежка, у якой спынiлiся вандроўцы, апынулася на здзiўленне прыстойнай - для трушчоб, зразумела. У нумары-люкс, якi спадабаўся некраманту, мелася нават маленечкая куханька, хай i iзгаджаная да немагчымасцi. Захаджалае сонца бязлiтасна падсвятляла ўсю злыбеду становiшча, даючы некраманту лiшняя падстава пагандлявацца.

- Сыдзе, - велiчна склаў некрамант, на хуткую руку ствараючы iлюзiю стоса патрапаных купюр. Да шчасця, розум гаспадара хвацка паддаваўся прасценькаму загавору зачаравання, што дазваляла ладна зэканомiць на 'квартплаце'. - Вы вольныя.

- Мы дашлi ў звар'яцелы птушнiк, - буркнуў гном, каштавала зачынiцца дзверы. - Усё, як у маёй кузины на ферме - маленечкiя клеткi i адусюль цвырканне. Ды ў любой карчме папрыстойней будзе.

- Гномы-птушкагадоўцы? - некрамант шчыра здзiвiўся. - Упершыню аб гэтым чую.

- Камянi ёсць не будзеш, - павучальна адклiкаўся Гарын. - Суцэль паважаная прафесiя, памiж iншым. Але, дарэчы - як ты разабраўся ва ўсёй гэтай тарабаршчыне? Я, вядома, не палiглот - ведаю трохi Высокую прамову, рунную гаворка, Марэ-спел i яшчэ парачку прыслоўяў, але тут - наогул нiчога знаёмага.

- Зразумела, - некрамант, здавалася, пачаткаў губляць цярпенне. - Гэта жа iншы мiр - было бы дзiўна, калi бы тут казалi па-нашаму.

- Але ты-то зладзiўся!

- Нiчога складанага, - чарадзей махнуў рукой. - Проста пакапаўся ў мазгах у гэтага тыпу, i ўсяго спраў. Дарэчы, зрабi ўборку, а?

- Чаму менавiта я? - небяспечна запытаўся гном, павольна адыходзячы ў далёкi кут пакоя. Кудмень на грудзi стаў пякуча-ледзяным - падобна, ён не згубiў сваiх функцый нават тут. - I спынi вядзьмарыць!

- Як скажаш, - некрамант прышчоўкнуў пальцамi, i сямiпрамянёвая зорка, якая завiсла ў паветры наадварот гнома, загасла без следа. - Калi ты аддаеш перавагу спаць з блашчыцамi...

- Ты мяне спрабаваў зачараваць!

- Так? - штучна здзiвiўся вядзьмак. - Мусiць, iзноў нешта не спрацавала.

- Зразумела, - з'едлiвасць у голасе Гарына можна было лiтаральна пакратаць.

- Добра, - некрамант прысеў на прадаўленую тахту, пад якой тут жа нешта люта заскрэблася. - Давай зробiм так - ты зробiш тут уборку, а я за гэта навучу цябе мясцовым мовам - усё, што паспею асвоiць.

- Клятву Аралека-птушкаголовага дасi?

Чарадзей поморшчыўся.

- Табе нiхто не казаў, што ты залiшне падазроны?

- Так дасi або няма?

- Дам. Згода?

- Тады згода.

* * *

Некрамант шпацыраваў амаль да паўночы, бессаромна капаючыся ў галовах мiнакоў. Да канца шпацыру ён паспеў вывучыць тры мовы i каля дзясятка дыялектаў, а ўсякiх непрыстойных, непрыстойных i iншых табуiраваных выразаў - зусiм без рахунку. Ён не памылiўся - лёс завеў вандроўцаў у самае сэрца трушчоб.

Зрэшты, была ад гэтага шпацыру i iншая карысць. Некрамант меў адну слабасць, аб якой нiкому нiколi не распаўсюджваўся: ён верыў у прыметы. I цяпер, блукаючы па змрочных вулiцах, ён шукаў 'знакi лёсу', якiя маглi паказаць яму наступны шлях

Нажаль, гэты мiр апынуўся скупы на знакi. Адзiнае, што прымудрыўся заўважыць некрамант - гэта парачку птушак, адчайна падобных на сов, якiя паляцелi на поўнач-поўнач-захад пры яго наблiжэннi. Тлумачэнне гэтаму было толькi адно - неўзабаве яму з гномам прыйдзецца пакiнуць гэтае месца, i ў iх новай мясцiне будзе адчайна халодна.

* * *

У нумары стаяла непраглядная цемра. Перш чарадзей падумаў, што да iх ужо паспелi заявiцца рабаўнiкi, але, заўважыўшы суцэль жывога гнома, тут жа супакоiўся.

- Я усё зрабiў, - вельмi сухiм тонам адклiкаўся Гарын. - Хоць гэта было i няпроста. Схадзi за лямпай, цi што? Гаспадар, жмiнда гэтакi, нi адной у нумары не пакiнуў. Я усюды глядзеў.

- А, - сцiсла адклiкаўся некрамант. - Зусiм забыўся.

Ён рэзка махнуў рукой каля лямпачкi, якая лыпала на вушаку, i пакой асвятлiўся.

- Не зразумеў... - здзiўлена працягнуў гном. - Дай мне.

Святло паслухмяна загасла, каб праз секунду ўспыхнуць iзноў.

- Сiстэма, - паважлiва хмыкнуў Гарын. - Так, а зараз iншае пытанне - навошта тут каморка з вокнамi?

- Гэта кухня, - некрамант ледзь прыкметна ўсмiхнуўся. - У iх так прынята. Плiта, яшчэ адна плiта i ляднiк.

- Ну, з леднiком я-то зразумеў. А плiты-то як працуюць? Куды дровы класцi?

- Няма дроў. Проста паварочваеш ручку - i яна тут жа грэе.

- Iдзi ты.

- Сур'ёзна, - чарадзей, дастаўшы з шафкi патэльню, з здзiўленнем утаропiўся на ўласнае адлюстраванне. Падобна, такi чыстай яна не была з моманту адлiўкi. - Вось глядзi.

Ён звярнуў ручку i паставiў пустую пасудзiну на iмгненна заалеўшую паверхню. Пачакаўшы секунд пяць, ён кiнуў на гарачы метал пару зярняткаў нур-нур, невядома як якiя апынулiся ў кiшэнi яго плашча. Тыя, сыкнуўшы, пляснулi, разгарнуўшыся ў пухнатыя абаранкi з вельмi далiкатнай мякаццю.

- Пераканаўся? - некрамант акуратна падчапiў адзiн з абаранкаў пазногцем. - Ясi.

- Я веру.

- Гэта мая дзель дамаўлення. Я жа абяцаў.

- Элiксiры жа вадкiя.

- Гэта ўсяго толькi пытанне формы. Гэта як раз тое, што я абяцаў, i яно не прычынiць табе шкоды. Клянуся Аралекам-птушкагаловым.

* * *

Ранiцай некраманта абудзiла даволi немеладычны спеў напалову з шамаценнем i бразгатам. Звярнуўшыся на бок, чарадзей адкрыў вочы i здранцвеў: на койцы наадварот сядзеў дашчэнту задаволены гном i раскладваў на бруднавата-шэрым покрыве пас'янс. У ролi карт выступалi купюры рознай вартасцi - рыхт-у-рыхт як тая iлюзiя, якую вядзьмак усунуў учора гаспадару прытона. Зрэшты, гэтыя былi сапраўднымi.

- Абрабаваў кагосьцi?

- Выйграў.

- Гэта як? - некрамант упершыню за шмат гадоў адчуў, што чагосьцi не разумее.

- Па ранiцы пайшоў прагуляцца. Ну, - гном паспрабаваў счырванець, - да ветру, гэта значыць. Нiякай цывiлiзацыi ў гэтым плане - толькi праз тры квартала хоць трохi густыя кусты знайшоў - не ў завулку жа... Увогуле, абраўся адтуль, i бачу - на куце натоўп, а ад iх лiтаральна нясе грашовым духам. Ну, падышоў. I вось, - Гарын, расплыўшыся ад задавальнення, паказаў на купку купюр.

- У што гулялi-то?

- У 'тры арэшка', - бестурботна заявiў гном. - А ты казаў - iншы мiр, iншы мiр. Жуляць тут сапраўды гэтак жа.

- Мне становiцца ўсё цiкавей, - некрамант сёлаў на тахце, утаропiўшы ўважлiвы погляд у гнома. - Мне казалi, што ў 'тры арэшка' выйграць немагчыма.

- Зразумела, - пацiснуў плечамi гном. - Калi гуляюць пiсьменна. Толькi тут каталы зусiм абленавалiся - яны мне дазволiлi чапаць шкляначкi!

Чарадзей чмыхнуў, не ў сiлах стрымаць смех. Тонкасць махлярства ў 'трох арэшках' патрабавала ад кiроўнага вельмi хуткай рэакцыi - каб нi эльфы, нi гномы проста не паспелi заўважыць, куды пакацiлася ядзерка. Дазволiць гному чапаць шкляначкi было конна iдыятызму - iстоце, якое ўмее навобмацак вызначаць, куды пайшла жыла, нiчога не каштавала 'убачыць' шарык скрозь танюсенькую шкляначку, а ўбачыўшы - 'прыляпiць' да стала на дзясятак секунд.

- Ты яшчэ скажы, што яны цябе так проста адпусцiлi.

- Ну, не так проста, - гном выняў з-за пазухi важкi кастэт. - У першым жа завулку паспрабавалi 'пагаварыць па душах'.

- У першым завулку, кажаш? - некрамант зноў запаў у дзiўную задуменнасць. - А зноў знайсцi гэтае месца зможаш?

Гном, адразу як-то звянуўшы, клапатлiва закруцiўся.

- Мусiць, не.

- Не круцiся, мой сябар, - некрамант няўлоўна хуткiм рухам перасеў на койку гнома. - Мне патрэбна твая дапамога. Вельмi. Спадзяюся, ты разумееш?

- Разумею, - Гарына кiнула ў халодны пот. Ён здагадаўся, навошта некраманту жывыя, але ўжо няздольныя супрацiвiцца людзi.

- Вось i выдатна. Iдзем адразу жа.

* * *

З пункта гледжання некраманта, шпацыр атрымалася на славу. З пункта гледжання гнома - лепш бы ён намаляваў карту: прынамсi, не прыйшлося бы чуць немыя ляманты з завулка. Зрэшты, iншым жыхарам, падобна, апынулася глыбока напляваць i на некраманта, i на гнома, i на няўдачлiвых катаў - абы iх пакiнулi ў супакоi.

- Не дзьмiся, мiлы сябар, - чарадзей заўважыў неважнецкi настрой таварыша. - Дарэчы - навошта ты кусцiкi-то ранiцай шукаў?

- Гэта можа ў цябе ў арганiзме - безадыходная вытворчасць, - буркнуў Гарын. - У мяне, ведаеш, як-то...

- Выбач, забыўся сказаць, - вядзьмак шырока ўсмiхнуўся. - Думаў ранiцай цябе адукаваць, ну ды добра.

Ён узяў гнома за руку i ўштурхнуў у маленечкую каморку, дзе з сцяны выдавалася маленечкая ракавiна, а вялiкую частку месца на паў займала вялiкая белая канструкцыя ў форме авальнай чары.

- Гэта што? - пацiкавiўся Гарын, не разумеючы, аб чым толк.

- Гэта - для адыходаў, - сцiсла растлумачыў некрамант. - Паказаць, як працуе?

* * *

Капiтан Кiркс быў вельмi незадаволены. Ён упершыню сустракаў месяц цвярозым - шынок Бiггса, апошняя надзейная прыстань у Марта-сiцi, сёння адмовiўся налiваць яму ў крэдыт. Зрэшты, справядлiвасцi дзеля каштавала прызнаць - за тыя дзесяць гадоў, якiя капiтан правёў у гэтым мястэчку, яго абавязкi маглi паспрачацца з бюджэтам невялiкай краiны.

- Гнюсы! - галава адчайна ныла, рыхтуючыся да вялiкага пахмелля. - Пакрыўдзiць старога чалавека...

Кiркс хiтраваў - у мiнулым месяцы яму стукнула сарок пяць, але дзiўны капрыз прыроды надзялiў яго знешнасцю пухлага чырванашчокага дзядка, якому ўсё давалi не менш сямiдзесяцi. Звычайна гэта выдатна дапамагала - асаблiва калi трэба было змыцца з гасцiнiцы, не заплацiўшы, або перахапiць грашанят у доўг. Але цяпер, падобна, фартуна дужа пакрыўдзiлася на капiтана - ужо тыдзень у яго не было нi дробкi ў роце. А цяпер ён пазбавiўся апошняй крынiцы пражытка.

- А, братка Кiркс? - гэтая кампанiя, якая стаiлася ў непрыкметным завулку, вызначана кагосьцi чакала. Капiтан прыгледзеўся ў верхавода i збляднеў, наколькi гэта яму дазволiлi румяныя шчокi.

- Дзерак?

- Ты мяне пазнаў, - патэтычна заламаў рукi верхавод. Падручныя паслухмяна захiхiкалi. - Не быць мне багатым. Зрэшты, да лясуна багацце. Вярнi мне даўжок, i мы растанемся шчаслiвымi.

- Дзерак... - капiтан вырашыў пачаць здалёку, адначасна мяркуючы, як бы ямчэй даць дзяру.

- Ты мяне засмучаеш, - банда выразна разгарнулася паўколам, павольна, але дакладна адцiскаючы Кiркса да сцяны. - Прыйдзецца цябе...

- Я не магу пагадзiцца з тваiмi метадамi, - з-за кута вывярнула дзiўная парачка - худы чалавек, захутаны ў чорны плашч, i надзвычай камлюкаваты карлiк. - Я бы i так угаварыў лiпача скiнуць цану.

Дзiўная парачка замерла, натыкнуўшыся на мускулiстыя спiны падручных.

- Цi нельга збочыцца? - прабасiу карлiк.

- Нельга, - буркнуў бандыт. - Валi пакуль цэлы, маляня.

Карлiк насупiўся, i бандыт употай узрадаваўся: будзе бойка - наўрад жа капiтана хопiць на ўсiх. Ён глянуў на верхавода - той, падобна, быў цалкам захоплены гутаркай з Кiрксам, а, значыць, не пярэчыў.

- Прашу прабачэннi, а калi вы нарадзiлiся?

Пытанне апынуўся настолькi нечаканым, што на iмгненне бандыт нават разгубiўся. Пытаў дахляк, захутаны ў чорнае, i, судзячы па тоне, ён зусiм не здзекаваўся.

- Удакладню пытанне, - аксамiцiсты голас худога, здавалася, ахiнаў i зачароўваў. Галава бандыта стала нечакана лёгкай, думкi, а ўсе думкi, блiснуўшы вясёлкай, разляцелiся, як спалоханыя рыбкi. - У якой пары года гэта было?

- Джок! Джока гiпнатызуюць!

Дзерак, схапiўшы Кiркса за грудкi, звярнуўся да новапрыбылых i збянтэжыўся: палова яго банды валялася на маставой без прытомнасцi, а астатнiя бандыты ледзь чуваць енчылi, трымаючыся рукамi за галовы. Вочы дахляка пералiвалiся лалавым святлом, а ад працягнутых наперад рук струменiлася фiялетавае ззянне.

- Гэй, ты! - Верхавод, пхнуўшы капiтана ў густыя зараснiкi крапiвiки, выхапiў з-за пазухi 'апошнi аргумент' - афiцэрскi бластэр. Пакуль што гэтая штучка нi разу яго не падводзiла - але не гэтым разам. Маляня, дагэтуль стаялы нерухома, са хуткасцю маланкi шпурнуўся да Дзераку i з усiх сiл урэзаў паддых.

* * *

Кусты апынулiся надзвычай непрыемнымi навобмацак - Кiркса нiбы апякло кiпенем. Дыханне на iмгненне перахапiла, а цела пачало вар'яцка чухацца.

- Гадасць, гадасць, гадасць, - сыкнуў капiтан, спрабуючы абрацца з зараснiкаў. Нажаль, атрымлiвалася з працай - усюды былi толькi шапаткiя iгольчастыя кусты. - Гадасць!

Кусты зашамацелi яшчэ мацней, i Кiркс адчуў, як яго цягнуць за каўнер - прама па калючых сцеблах. Зноў накацiла боль - зараз капiтану здалося, што яго рэжуць на кавалачкi тысячай брытваў, i ён знепрытомнеў.

Адкрыўшы вочы, Кiркс адразу жа ўткнуўся поглядам у галаву Дзерака. Тая, з ашклянелым поглядам, стаяла прама ў цэнтры васьмипрамяневай зоркi, намаляванай, падобна, крывёй.

- Гэта мы ўдала зайшлi, - прычуўся смутна знаёмы голас. Капiтан перакацiўся на бок - казаў той самы дахляк, якi заявiўся ў завулак адразу перад пачаткам кашмару. Ён быў распрануты да зрэбнiкаў, а ў руках трымаў перапэцканы чымсьцi нож.

Капiтана занудзiла - ён успомнiў вельмi нядобры слых пра Паўночнiка.

'Вось гэта я патрапiў...' - здранцвела варухнулася ў галаве Кiркса самотная думка.

Слых пра Паўночнiка хадзiлi ў Марта-сiцi ўжо з месяц. Амаль шторанiцы ў завулках знаходзiлi па-зверску вытрыбушаныя трупы, прычым палiцыянты-медыкi ў адзiн голас сцвярджалi: у момант катаванняў ахвяры былi яшчэ жывыя. Гарадскi магiстрат ужо трэцi раз падвышаў узнагароду за любыя звесткi аб маньяку - але ўсё дарэмна.

Кiркс, зажмурыўшы вочы, прыняўся павольна адпаўзаць ад жудаснай парачкi, пакуль яго спiна не ўперлася ў нешта пякучае. Прыадчынiўшы адно вока, капiтан зразумеў: зараз ён ужо сапраўды нiкуды ад Паўночнiка не дзенецца - адыходзячы, Кiркс прымудрыўся ўлезцi прама ў зараснiкi крапiвiки, адкуль яго толькi што выбавiлi. Зараз не то што ўцячы - нават адысцi не атрымаецца.

Худы тым часам вывудзiў з унутранай кiшэнi плашча маленечкую кнiжачку.

- Якi сёння лiк?

Карлiк, прыжмурыўшыся, зiрнуў на месяц, якая ўжо ледзь вiднелася з-за дахаў.

- Гадзiна ночы. Гэта значыць, ужо заўтра.

Дахляк глыбакадумна хмыкнуў. Карандашык хутка заскакаў па старонках.

- Выдатна. Думаю, са сферай вады мы скончылi.

- Прыемна чуць, - буркнуў маляня. - Я як-то абвык спаць па начах, цi ведаеш.

- Калi так, то змушаны цябе засмуцiць - дахляк пацiснуў плечамi. - Мае рытуалы патрабуюць святла зорак.

- Так што, нам i далей па начах шнырыць? Ой, зловяць нас, i твае чары не дапамогуць.

- Дапамогуць, - худы, хiстаючыся, адышоў да тратуара i прыняўся апранацца.

- А сведка-то, памiж iншым, уцякае.

- Стаяць, - Кiркс адчуў, як яго нагi сталi ватовымi, а галава зараз ачысцiлася ад усiх думак. - Iдзi сюды. Як цябе клiкаць, цуд?

- Кiркс. Капiтан Кiркс.

- Капiтан, значыць...

Дахляк апусцiў руку, i Кiркс здрыгануўся, зараз вызваляючыся ад дзiўнай улады.

- Я думаю, табе не варта баяцца.

- Ты... Паўночнiк!

- Так, - худы пацiснуў плечамi, нiбы гаворка iшла аб вiдавочным.

- Гэта агiдна, - капiтан кiнуў касы погляд на груду трупаў наводдаль.

- Яны жадалi цябе забiць, а ты iх абараняеш. Я адзiн бачу нелагiчнасць?

Капiтана бурна вырвала.

- Думаю, нам варта прыбрацца адгэтуль, - нервова сказаў маляня.

- Разумна, - белае кашчавае палец зноў упёрся ў грудзi Кiрксу, лiшая таго волi. - Пойдзеш з намi, капiтан.

* * *

Шынок 'У Джо' нiколi не ўваходзiў у капiтана Кiркса ў лiк любiмых - тут нiколi не налiвалi ў крэдыт. Цяпер гэта абгарнулася перавагай - нiхто не прагнуў адвесцi 'даўнiну Кэпа' у заднi пакой на прымусовы масаж печанi з-за тройчы пратэрмiнаваных абавязкаў або чаго пакруцей.

- Ты верыш у прыметы, капiтан? - задуменна спытаў некрамант.

- А павiнен? - здранцвенне змянiлася iстэрычнай узрушанасцю - Кiркс ледзь мог уседзець на цвёрдай лаўке.

- Я - веру, - вядзьмак паспрабаваў адкiнуцца на спiнку крэсла, але ледзь не звалiўся на падлогу - тая апынулася зробленай з паперы. - Гэта было досыць подла. Трэба запомнiць. Так пра што мы казалi?

- Аб прыметах, - буркнуў гном. Пiва ў гэтай установе апынулася толькi злёгку разведзеным, i Гарын вырашыў злiчыць установу прымальнай.

- Так. Не буду дакранацца падрабязнасцяў, але ўжо месяц я шукаю знакi - i знаходжу iх.

- Яшчэ бы - на кожным перакрыжаваннi досыць.

- Не толькi, - некрамант зiрнуў у вочы капiтану, i таму адчайна не спадабаўся погляд чарадзея - калючы, дапытлiвы i трохi вар'яцкi. - Хоць яны таксама паведамiлi шмат карыснага. Увогуле, усё паказвае на цябе. Менавiта ты - той чалавек, якi дапаможа мне ў пошуках.

- Як Дзерак? - капiтан нервова рагатнуў. Перад яго унутраным поглядам зноў з'явiлася галава бандыта ў цэнтры крывавай зоркi.

- Прадуктыўней, - сцiсла адклiкаўся некрамант. - Ты - капiтан. Ты пакажаш мне шлях. - памаўчаўшы, чарадзей збянтэжана дадаў. - Зрэшты, я ў невялiкай цяжкасцi. Усе разлiкi паказваюць - мне маецца быць дасягнуць адной з зорак. Нават вядомыя мне дэманы не ў сiлах стварыць такое.

- Зорак... - уздыхнуў капiтан. Алкаголь паступова стаў дзейнiчаць, i Кiркс пачаткаў апускацца ў звыклы п'яны спакой. - Гэта цi наўрад. Прафзвяз не дазволiць.

- Гэта нейкi ваш бог? - дзелавiта пацiкавiўся некрамант.

- Менавiта, што так, - кiсла скрывiўся капiтан.

* * *

- Гэта значыць людзi плацяць, каб хтосьцi вырашаў, колькi iм будуць плацiць, дзе iм працаваць, i ўсё такое iншае?

- Так, - капiтан, калыхаючыся, прывалiўся да дзвярэй ангара. - Елкi, якi жа код.

- Два-два-восем-тры-сорак шэсць. - абыякава адклiкаўся некрамант. - Але што такое 'пiн-код', я не зразумеў.

- Гэта ўвогуле нецiкава, - Кiркс хутка выстукаў код на клавiятуры замка. - Вось яна, мая ластаўка.

- Якая груда халусця, - цалкам шчыра захапiўся гном. - Нiколi не бачыў гэтулькi жалеза ў адным месцы.

- Гэта значыць халусце?! - абурыўся капiтан, абражаны да глыбiнi душы. - Ды гэта лепшы карабель у мiры.

- Дагэтуль я думаў, што ў нармалёвага карабля павiнны быць ветразi. Ну, або хоць бы вёслы. А дзе вёслы ў гэтай... патэльнi?

- Здзекуецеся, - капiтан, пакрыўджана падцiснуўшы вусны, падышоў да абшарпанай кружэлкi ў глыбiнi ангара. - Залазьце. Цяпер я пакаджу вам, на што здольная гэтая машынка.

* * *

- Вы п'яныя, капiтан, - прычуўся металiчны голас. - Паводле параграфа...

- Затыкнiся, а, - Кiркс скрывiўся, нiбы выпiўшы шклянку цытрынавага соку. - Прашу кахаць i дараваць - наш кiбер-штурман, жалезная башка - нiколi нiчога не забывае i стала сыпле лiчбамi. Нажаль, чалавекам не лiчыцца.

- А табе трэба двое людзей.

- Сапраўды. Ды толькi дзе iх узяць? Усё разумныя, усё зарплату па расцэнках прафзвязу жадаюць, i своечасова прытым. А дзе яе ўзяць? Няма экiпажу - няма палётаў. Няма палётаў - няма замоў. Няма замоў - няма грошай. Няма грошай - няма зарплаты.

- Няма зарплаты - няма экiпажу, - скончыў некрамант. - А мы падыдзем?

- Вы не члены прафзвязу.

- Гэта папраўна. Мне так здаецца. Мне правiльна здаецца?

Кiркс са ўздыхам апусцiўся ў пiлоцкае крэсла.

- Жалезная башка! Скажы хоць што-небудзь у тэму. Што тамака наконт членства?

- Членства ўсталёўваецца паводле заявы i адлiчваецца з моманту дасылкi заявы. Аплата членскiх узносаў паводле...

- Затыкнiся, - капiтан патрос галавой, спрабуючы сабраць разбеглыя думкi. - Жалезная башка, нам iнфатэрмiнал яшчэ не адключылi?

- Не, кавалак мяса.

- Адставiць. У нас два новых члена экiпажу - аформi i падай заявы ў прафзвяз. I забудзься пра свае дурныя жартачкi. Гэта загад!

- Слухаюся, - упершыню ў голасе кiбер-штурмана прагучала нешта, падобнае на кепiкi. - Капiтан?

- Так, жалезная башка?

- З-за сiстэмнага збою згубленая важная частка дадзеных. Прашу дазволу аднавiць iх з рэзервовай копii.

- Валяй.

- Слухаюся, - кiбер-штурман выдаў серыю пстрычак. - Выканана... кавалак мяса.

Зрэшты, апошнiя словы былi сказаны ледзь чутным шэптам.